به گزارش مشرق به نقل از مهر، تحولات جهان عرب، به شدت سیاست خارجی روسیه را تحت تأثیر قرار داده است. به خصوص که روس ها در آغاز نسبت به تحولات تونس غافلگیر شدند؛ در مصر ابتدا به حمایت از حسنی مبارک پرداختند و سپس در حل و فصل موضوع تاکید ورزیدند؛ در خصوص لیبی نیز مدودف و پوتین دچار اختلاف نظر شدند و در قبال تحولات یمن و بحرین سکوت کردند.
در این بین به نظر می رسد مواضع روسیه در قبال تحولات سوریه، تا حد زیادی از موضع این کشور در قبال سایر تحولات خاورمیانه، متفاوت بوده است. زیرا روس ها از همان زمان آغاز نا آرامی ها در سوریه، به حمایت از نظام حاکم پرداختند و در این راه ثابت قدم ماندند. این در حالی‌ست که اوضاع سوریه روز به روز پیچیده‌تر می شود و آنچه به این پیچیدگی دامن می زند، موضع‌گیری قدرت های بزرگ است. چنانکه چرخش راهبردی در مواضع هر یک از بازیگران موثر می تواند اوضاع داخلی سوریه را به شدت به نفع دولت یا مخالفان دگرگون نماید. بر این اساس مواضع متضاد غرب و روسیه در قبال تحولات سوریه، ضرورت بازنگری و بازخوانی روابط مسکو و دمشق را آشکار می سازد.
سوریه یکی از کشورهای منطقه خاورمیانه محسوب می شود که همواره روابط نزدیکی با روسیه داشته و در واقع، متحد سنتی مسکو محسوب می شده است. در این راستا از اواخر دهه 1950 تا اواخر دهه 1980، سوریه مهمترین متحد مسکو در منطقه خاورمیانه محسوب می شد. در سال های پس از فروپاشی شوروی نیز روسیه نزدیکی خود با سوریه را در قالب تمایل جهت حل و فصل مسائل جهانی قرار داده بود. بر این اساس روسیه و سوریه، چه در سال های حیات اتحاد جماهیر شوروی و چه در سال های پس از آن، همواره از روابط نزدیکی با یکدیگر برخوردار بوده اند. این روابط تا زمان وقوع نا آرامی ها در سوریه ادامه داشت، اما از آن پس، روابط دو کشور وارد مراحل جدیدتری شد. روس ها ضمن فراخواندن اسد به انجام اصلاحات و پرهیز از خشونت علیه مخالفان، همچنان به روابط خود با دولت سوریه ادامه می دهند و حاضر نیستند غرب را در اعمال فشارهای سیاسی و تحریم های اقتصادی بر دمشق همراهی کنند. به همین دلیل روسیه به همراه چین، نمام قطعنامه های پیشنهادی کشور های غربی در خصوص سوریه را در شورای امنیت سازمان ملل متحد وتو کرده است.
موضع روسیه در قبال سوریه، از یک سو بر نیاز به اجرای اصلاحات واقعی در بخشی از رژیم دمشق متمرکز است و از سوی دیگر بر جلوگیری از هرگونه مداخله غرب استوار می باشد. زیرا مسکو معتقد است که چنین مداخله ای عواقب فاجعه‌آمیز خواهد داشت و نه تنها وحدت و تمامیت ارضی سوریه را به مخاطره می اندازد، بلکه ثبات و امنیت را در سراسر منطقه نیز به چالش می کشد. از نظر روسیه، وقوع جنگ داخلی و بی ثباتی در سوریه، عواقب ناگواری خواهد داشت و در درجه اول در لبنان نمایان خواهد شد. براین اساس، روسیه چند راهبرد مشخص را در ارتباط با آینده سوریه پیگیری می کند که مهمترین محورهای آن عبارتند از:
1. روسیه مخالف کنارگذاردن بشار اسد از قدرت است. اگر چه آمریکا و غرب، کناره‌گیری بشار اسد و پناه‌گرفتن او در سایه روسیه را راه‌حلی برای اوضاع سوریه ارزیابی کنند، اما مقام‌های روسی مشتاق چنین راه‌حلی نیستند. این تصمیم روسیه در حالی است که مخالفان دولت سوریه از تشکیل هر دولتی با قبول بشار اسد به عنوان ریاست جمهوری این کشور خودداری می‌کنند.
2. دولت روسیه اعلام کرده به هیچ‌وجه بر سر آینده بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، با آمریکا مذاکره نخواهد کرد.
3. روسیه تصمیم‌گیری در باره رهبری سوریه را مسئله ای مرتبط با مردم این کشور می داند. بر این اساس روسیه بارها موضع خود را اعلام کرده است: "این که چه کسی در سوریه حکومت خواهد کرد را باید مردم سوریه تعین کنند. نقشه‌های طراحی شده از خارج تنها موجب خسران می‌شوند."
4. روسیه اوضاع سوریه را به مثابه حوزه تقابل با غرب به ویژه آمریکا و ناتو می بیند. این مسئله را می توان در مواردی همچون هدف گرفتن جنگنده ترکیه توسط سوریه مشاهده نمود.
5. روسیه به مذاکره با رهبران اپوزیسیون سوریه ادامه می دهد و حتی آنان را برای رایزنی به مسکو دعوت می کند. در میان گروههای مختلف اپوزیسیون سوریه، طیف های مختلفی از اسلام‌گراها، سکورلاها، اپوزیسیون داخلی و اپوزیسیون خارج از کشور حضور دارند. اگر چه این گروه ها هنوز به وحدتی دست نیافته اند، با این حال روسیه سعی می کند ارتباط خود را با تمام انها حفظ کند. هدف اصلی روسیه از حفظ این ارتباط، این است که مسکو تلاش می کند با اتحاد گروههای مخالف دولت سوریه، آنها را برای مذاکره با رهبری سوریه و جلوگیری از خونریزی در این کشور مجاب کند.
6. روسیه هم‌راستا با طرح کوفی عنان، خواهان ایجاد یک دولت انتقالی در سوریه است. البته دولت انتقالی که مد نظر مسکو است، با دولت انتقالی که مد نظر غرب است، تفاوت های فاحشی دارد. روسیه از برپایی یک دولت آشتی ملی با ترکیبی از طرفداران بشار اسد و مخالفان و در سوریه حمایت می کند.
7. روسیه به همراه چین، به عنوان حامیان جهانی دولت سوریه، تمامی قطعنامه‌های الزام‌آور علیه رژیم سوریه را در شورای امنیت سازمان ملل وتو خواهند کرد.
8. روسیه مخالف هرگونه مداخله نظامی در سوریه است. از نطر روسیه، هرگونه مداخله نظامی نیروهای خارجی در سوریه می تواند امنیت کل منطقه را به خطر بیاندازد.
در این بین به نظر می رسد مواضع روسیه در قبال تحولات سوریه، تا حد زیادی از موضع این کشور در قبال سایر تحولات خاورمیانه، متفاوت بوده است. زیرا روس ها از همان زمان آغاز نا آرامی ها در سوریه، به حمایت از نظام حاکم پرداختند و در این راه ثابت قدم ماندند. این در حالی‌ست که اوضاع سوریه روز به روز پیچیده‌تر می شود و آنچه به این پیچیدگی دامن می زند، موضع‌گیری قدرت های بزرگ است. چنانکه چرخش راهبردی در مواضع هر یک از بازیگران موثر می تواند اوضاع داخلی سوریه را به شدت به نفع دولت یا مخالفان دگرگون نماید. بر این اساس مواضع متضاد غرب و روسیه در قبال تحولات سوریه، ضرورت بازنگری و بازخوانی روابط مسکو و دمشق را آشکار می سازد.
سوریه یکی از کشورهای منطقه خاورمیانه محسوب می شود که همواره روابط نزدیکی با روسیه داشته و در واقع، متحد سنتی مسکو محسوب می شده است. در این راستا از اواخر دهه 1950 تا اواخر دهه 1980، سوریه مهمترین متحد مسکو در منطقه خاورمیانه محسوب می شد. در سال های پس از فروپاشی شوروی نیز روسیه نزدیکی خود با سوریه را در قالب تمایل جهت حل و فصل مسائل جهانی قرار داده بود. بر این اساس روسیه و سوریه، چه در سال های حیات اتحاد جماهیر شوروی و چه در سال های پس از آن، همواره از روابط نزدیکی با یکدیگر برخوردار بوده اند. این روابط تا زمان وقوع نا آرامی ها در سوریه ادامه داشت، اما از آن پس، روابط دو کشور وارد مراحل جدیدتری شد. روس ها ضمن فراخواندن اسد به انجام اصلاحات و پرهیز از خشونت علیه مخالفان، همچنان به روابط خود با دولت سوریه ادامه می دهند و حاضر نیستند غرب را در اعمال فشارهای سیاسی و تحریم های اقتصادی بر دمشق همراهی کنند. به همین دلیل روسیه به همراه چین، نمام قطعنامه های پیشنهادی کشور های غربی در خصوص سوریه را در شورای امنیت سازمان ملل متحد وتو کرده است.
موضع روسیه در قبال سوریه، از یک سو بر نیاز به اجرای اصلاحات واقعی در بخشی از رژیم دمشق متمرکز است و از سوی دیگر بر جلوگیری از هرگونه مداخله غرب استوار می باشد. زیرا مسکو معتقد است که چنین مداخله ای عواقب فاجعه‌آمیز خواهد داشت و نه تنها وحدت و تمامیت ارضی سوریه را به مخاطره می اندازد، بلکه ثبات و امنیت را در سراسر منطقه نیز به چالش می کشد. از نظر روسیه، وقوع جنگ داخلی و بی ثباتی در سوریه، عواقب ناگواری خواهد داشت و در درجه اول در لبنان نمایان خواهد شد. براین اساس، روسیه چند راهبرد مشخص را در ارتباط با آینده سوریه پیگیری می کند که مهمترین محورهای آن عبارتند از:
1. روسیه مخالف کنارگذاردن بشار اسد از قدرت است. اگر چه آمریکا و غرب، کناره‌گیری بشار اسد و پناه‌گرفتن او در سایه روسیه را راه‌حلی برای اوضاع سوریه ارزیابی کنند، اما مقام‌های روسی مشتاق چنین راه‌حلی نیستند. این تصمیم روسیه در حالی است که مخالفان دولت سوریه از تشکیل هر دولتی با قبول بشار اسد به عنوان ریاست جمهوری این کشور خودداری می‌کنند.
2. دولت روسیه اعلام کرده به هیچ‌وجه بر سر آینده بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، با آمریکا مذاکره نخواهد کرد.
3. روسیه تصمیم‌گیری در باره رهبری سوریه را مسئله ای مرتبط با مردم این کشور می داند. بر این اساس روسیه بارها موضع خود را اعلام کرده است: "این که چه کسی در سوریه حکومت خواهد کرد را باید مردم سوریه تعین کنند. نقشه‌های طراحی شده از خارج تنها موجب خسران می‌شوند."
4. روسیه اوضاع سوریه را به مثابه حوزه تقابل با غرب به ویژه آمریکا و ناتو می بیند. این مسئله را می توان در مواردی همچون هدف گرفتن جنگنده ترکیه توسط سوریه مشاهده نمود.
5. روسیه به مذاکره با رهبران اپوزیسیون سوریه ادامه می دهد و حتی آنان را برای رایزنی به مسکو دعوت می کند. در میان گروههای مختلف اپوزیسیون سوریه، طیف های مختلفی از اسلام‌گراها، سکورلاها، اپوزیسیون داخلی و اپوزیسیون خارج از کشور حضور دارند. اگر چه این گروه ها هنوز به وحدتی دست نیافته اند، با این حال روسیه سعی می کند ارتباط خود را با تمام انها حفظ کند. هدف اصلی روسیه از حفظ این ارتباط، این است که مسکو تلاش می کند با اتحاد گروههای مخالف دولت سوریه، آنها را برای مذاکره با رهبری سوریه و جلوگیری از خونریزی در این کشور مجاب کند.
6. روسیه هم‌راستا با طرح کوفی عنان، خواهان ایجاد یک دولت انتقالی در سوریه است. البته دولت انتقالی که مد نظر مسکو است، با دولت انتقالی که مد نظر غرب است، تفاوت های فاحشی دارد. روسیه از برپایی یک دولت آشتی ملی با ترکیبی از طرفداران بشار اسد و مخالفان و در سوریه حمایت می کند.
7. روسیه به همراه چین، به عنوان حامیان جهانی دولت سوریه، تمامی قطعنامه‌های الزام‌آور علیه رژیم سوریه را در شورای امنیت سازمان ملل وتو خواهند کرد.
8. روسیه مخالف هرگونه مداخله نظامی در سوریه است. از نطر روسیه، هرگونه مداخله نظامی نیروهای خارجی در سوریه می تواند امنیت کل منطقه را به خطر بیاندازد.
